تکنولوژی رِکو (RECCO) در کوهنوردی: ناجی نامرئی در لباس شما

امنیت، مهم‌ترین اصل در ورزش‌های فضای باز و کوهنوردی است. در میان تجهیزات ایمنی، تکنولوژی رِکو (RECCO) به عنوان یک سیستم جستجو و نجات غیرفعال، نقش حیاتی در عملیات نجات ایفا می‌کند. اما رکو چیست، چگونه کار می‌کند و آیا می‌تواند جایگزین ترنسیور یا بیپر (AVD) شود؟

در این مقاله جامع از سایت ایران پیکسل، به همه سؤالات شما درباره فناوری رکو در پوشاک و تجهیزات کوهنوردی پاسخ خواهیم داد.

تکنولوژی رِکو (RECCO) چیست و چگونه متولد شد؟

سیستم رکو یک سیستم جستجو و نجات غیرفعال است که برای قربانیان بهمن و گمشدگان در طبیعت طراحی شده است. داستان تولد آن به یک تراژدی بازمیگردد: در دهه ۱۹۷۰، «ماگنوس گرانهد» سوئدی در یک حادثه بهمن، دوست خود را از دست داد. این واقعه غم انگیز، او و پدرش، دکتر «یوهان گرانهد» را بر آن داشت تا سیستمی ابداع کنند که بتواند فرآیند یافتن قربانیان زیر برف را سریعتر و کارآمدتر کند. نتیجه این ابداع، سیستم رِکو بود که امروزه به یک استاندارد جهانی در صنعت کوهنوردی و اسکی تبدیل شده است. برای درک بهتر خطرات، مقاله بهمن چیست؟ تعریف، انواع و چگونگی وقوع آن را بخوانید.

نحوه عملکرد رکو: از بازتابنده تا دستگاه نجات

مکانیسم تکنولوژی رکو بر پایه بازتاب امواج رادیویی و تغییر فرکانس (Doppler Shift) ساده اما هوشمندانه استوار است. این سیستم از دو جزء اصلی تشکیل شده است:

1. بازتابنده (Reflector): این بخش، یک قطعه کوچک، سبک و بسیار بادوام است که به طور دائمی روی لباس کوهنوردی، کفش، کلاه سنگنوردی، دستکش یا کوله پشتی شما نصب شده است. نکته کلیدی اینجاست که این بازتابنده غیرفعال (Passive) است؛ یعنی باتری ندارد، روشن نمیشود و نیاز به هیچ اقدام خاصی از سوی کاربر ندارد.

2. دستگاه تشخیص (Detector): این دستگاه پیشرفته، در اختیار تیم های نجات حرفهای (مانند واحدهای امداد کوهستان) قرار دارد. اپراتور دستگاه، امواج رادیویی با فرکانس خاص را به سمت منطقه مورد نظر ارسال میکند.

مکانیسم کشف و نجات:

وقتی امواج ارسالی از دستگاه تشخیص به بازتابنده رکو برخورد میکنند، این قطعه امواج را دریافت کرده، کمی تغییر فرکانس داده و مانند یک آینه، آنها را به سوی دستگاه برمیگرداند. دستگاه تشخیص، این سیگنال بازگشتی را دریافت و پردازش میکند و با ساطع نمودن یک سیگنال صوتی، موقعیت دقیق یا حدودی قربانی را به اپراتور نشان میدهد.

دستگاه‌های تشخیص رکو تنها در اختیار تیم‌های نجات حرفه‌ای قرار دارد.

مزایای استفاده از تکنولوژی رکو در تجهیزات کوهنوردی

• همیشه فعال است: از آنجا که بازتابنده غیرفعال است، هرگز خاموش نمیشود، باتری آن تمام نمیشود و نیاز به تعمیر و نگهداری ندارد.

• سبک و بی آزار: افزودن تکنولوژی رکو به تجهیزات کوهنوردی، هیچ وزن اضافی محسوسی ایجاد نمیکند و در استفاده روزمره کاملاً بیآزار است.

• مقاوم و بادوام: در برابر ضربه، فشار، رطوبت و سرمای شدید کاملاً مقاوم است و برای دهه ها عمر میکند.

• تسریع در عملیات نجات: به تیمهای نجات این امکان را میدهد که یک منطقه وسیع را به سرعت اسکن کنند و نقطه تمرکز جستجوی خود را کوچکتر کنند. این امر “دقایق طلایی” پس از وقوع بهمن را به حداکثر میرساند.

• استاندارد صنعتی: بیش از ۲۰۰ برند معتبر جهانی (از جمله Salomon, Arc’teryx, The North Face, Mammut, Norrona و …) از تکنولوژی رکو در محصولات خود استفاده میکنند.

محدودیتهای تجهیزات رکو: یک هشدار بسیار مهم

بزرگترین و رایج ترین اشتباه: بسیاری از کاربران گمان میکنند رکو میتواند جایگزین دستگاه ترنسیور (AVD) شود. این تصور کاملاً اشتباه و خطرناک است.

• جایگزین بیپر (AVD) نیست
• وابسته به حضور تیم نجات مجهز به دستگاه تشخیص
• امکان جستجوی هم‌گروهی را ندارد

تفاوت رکو و بیپر (AVD)

• دسترسی به تیم نجات: رکو تنها در صورتی مؤثر است که تیم نجات مجهز به دستگاه تشخیص به منطقه اعزام شده باشد. این فرآیند ممکن است ساعتها طول بکشد.

• عدم توانایی در جستجوی هم گروهی: همراهان شما در کوهستان نمیتوانند با استفاده از تلفن همراه یا هر وسیله دیگری شما را با سیستم رکو پیدا کنند.

• امروزه این تکنولوژی به یکی از لوازم ضروری کوهنوردی به خصوص در صعودهای زمستانی می باشد. برای شناخت بهتر سایر تجهیزات، مطالعه مقاله لوازم ضروری کوهنوردی در ۲۰۲۵: راهنمای به‌روز برای هر نوع صعود پیشنهاد می شود

دستگاه‌های تشخیص رکو تنها در اختیار تیم‌های نجات حرفه‌ای قرار دارد.

تکنولوژی رکو روی چه تجهیزاتی نصب میشود؟

• امروزه این تکنولوژی به یک استاندارد رایج تبدیل شده و در طیف وسیعی از محصولات دیده میشود:

  • پالتو و شلوارهای گورتکس

  • کفشهای کوهنوردی و اسکی

  • کلاه و دستکش ها

  • کوله پشتی ها و هارنس ها

  معمولاً لوگوی آبی رنگ “RECCO” در کنار یک نماد رادار روی محصول دوخته میشود تا نشان دهنده مجهز بودن آن به این فناوری باشد.

نمونه محصولات:

• کاپشن اسکی مجهز به RECCO
• کوله‌پشتی تاتونکا Storm 30 با RECCO
• شلوار اسکی crivit PRO با RECCO

ویدیوهای آموزشی و معرفی فناوری RECCO

1. Deep Dive: RECCO Technology
2. RECCO Rescue Technology
3. Why This Is Always On My Pack
4. How does the RECCO Avalanche Rescue Technology work?
5. RECCO technologt-how does it work?
6. Using RECCO Reflector
7. RECCO Avalanche System: What’s Inside?

پرسش‌های متداول (FAQ)

آیا رکو (RECCO) نیاز به فعال سازی یا شارژ باتری دارد؟
خیر. بازتابندههای رکو کاملاً غیرفعال (Passive) هستند. آنها هیچ باتری داخلی ندارند، نیاز به روشن یا خاموش کردن ندارند و برای عملکرد به هیچ منبع انرژی دیگری نیازمند نیستند. آنها تنها زمانی فعال میشوند که امواج دستگاه مخصوص نجات به آنها برخورد کند.

آیا میتوانم با گوشی هوشمند خود، شخص مجهز به رکو را پیدا کنم؟
خیر. این یک سوءتفاهم رایج است. دستگاههای تشخیص رکو، تجهیزات تخصصی و بسیار پرهزینهای هستند که فقط در اختیار سازمانهای امداد و نجات حرفهای (مانند واحدهای کوهنوردی هلال احمر، اسکی پاتولها و …) قرار میگیرند. اپلیکیشن یا قابلیتی روی تلفنهای همراه معمولی برای تشخیص این سیگنالها وجود ندارد.

اگر لباس قدیمی من رکو ندارد، چگونه میتوانم آن را به سیستم مجهز کنم؟
متأسفانه امکان افزودن رکو به لباس یا تجهیزات قدیمی به صورت دستی و مطمئن وجود ندارد. بازتابنده باید در حین فرآیند تولید و در لایه های محصول به طور دائمی و محکم جاسازی شود تا دوام و عملکرد صحیح آن تضمین شود. بهترین راه، خرید تجهیزات جدیدی است که از ابتدا به این فناوری مجهز هستند.

آیا رکو در آب یا بهمنهای مرطوب کار میکند؟
بله. فناوری رکو به گونهای طراحی شده که در شرایط سخت نیز عمل کند. امواج رادیویی که استفاده میکند میتوانند از برف خشک، برف مرطوب و حتی آب عبور کنند. بنابراین در بهمنهای مرطوب و شرایطی که برف چگالی بالایی دارد نیز مؤثر است.

آیا رکو فقط برای بهمن است یا برای گم شدن در جنگل و کوه هم کاربرد دارد؟

اگرچه طراحی اولیه رکو برای نجات از بهمن بوده، اما این سیستم برای ** یافتن افراد گمشده در طبیعت** نیز به کار میرود. تیم های نجات میتوانند از دستگاه تشخیص (detector) برای جستجوی یک منطقه وسیع کوهستانی یا جنگلی استفاده کنند تا حضور فرد گمشده را شناسایی کنند.

ماندگاری و عمر بازتابنده رکو چقدر است؟

بازتابنده رکو مادامالعمر است. از آنجا که قطعه متحرک یا باتری ندارد، در برابر کهنه شدن، فرسودگی و عوامل محیطی بسیار مقاوم است. مادامی که لباس یا تجهیزات شما قابل استفاده است، رکو نیز فعال خواهد بود.

چگونه بفهمم تجهیزات من به رکو مجهز هستند؟
به دنبال لوگوی آبی رنگ RECCO بر روی محصول خود بگردید. این لوگو معمولاً روی برچسب داخلی ژاکت، کنار برچسب مواد اولیه روی شلوار، روی بندهای کوله پشتی یا در زبانۀ کفش دوخته یا چاپ شده است.

آیا وجود رکو روی لباس، باعث ایجاد اشکال در فرودگاه یا گیت های امنیتی میشود؟
خیر. مواد به کار رفته در بازتابنده رکو غیرفلزی هستند و توسط دستگاههای اسکن فرودگاهها و گیتهای امنیتی شناخته شده نیستند و به همین دلیل باعث ایجاد مشکل یا زنگ هشدار نمیشوند.

آیا رکو در هوای بارانی یا برفی کار می‌کند؟

بله، بازتابنده ضدآب است.

تفاوت رکو با سیستم Airbag avalanche چیست؟

رکو برای پیدا کردن فرد بعد از حادثه است، Airbag برای کاهش دفن شدن در بهمن.

جمع بندی: رکو مکمل است، نه جایگزین!

تکنولوژی رکو یک لایه ایمنی اضافی و فوق العاده ارزشمند است که میتواند شانس نجات شما را در صورت گمشدن یا مدفون شدن در بهمن به طور چشمگیری افزایش دهد. این فناوری یک “ناجی نامرئی” است که بی سر و صدا در لباس شما منتظر مانده تا در بدترین شرایط به کمک بیاید.

اما توصیه نهایی و اکید همه متخصصان ایمنی این است:

هرگز و تحت هیچ شرایطی تنها به رکو تکیه نکنید. همیشه و در هر برنامه زمستانی، یک دستگاه ترنسیور یا بیپر (AVD) سه آنتنه مدرن به همراه داشته باشید، نحوه استفاده از آن را به طور کامل بلد باشید و به طور منظم با آن تمرین کنید. رکو یک مکمل عالی است، اما هرگز جایگزین دستگاه زنده یاب بهمن، میل سونداژ، بیل برف ومهمتر از همه، کوهنوردی هوشمندانه و بررسی گزارشهای هواشناسی نیست.

با در نظر گرفتن این نکات، میتوانید از مزایای این تکنولوژی پیشرفته نهایت استفاده را برده و سفری ایمنتر را در دل کوهستان تجربه کنید.