صعود به زردکوه | فتح بلندترین قله زاگرس مرکزی

کوهستان زردکوه، نگین سبز زاگرس مرکزی، با بیش از ۱۳۰ قله مرتفع بالای ۳۰۰۰ متر و ۲۰ قله بالای ۴۰۰۰ متر، یکی از غنی‌ترین و بکرترین مناطق کوهنوردی ایران است. قلل عظیم، یخچال‌های طبیعی (مانند ایلوک و خرسان)، دره‌های عمیق و جنگل‌های تک‌درخت بازفت، اینجا را به بهشتی برای ماجراجویان تبدیل کرده است. در قلب این منطقه، قله کلونچین (۴۲۲۱ متر)، بلندترین نقطه زاگرس مرکزی، قرار دارد. این مقاله راهنمای جامعی برای برنامه‌ریزی یک صعود موفق و ایمن به این منطقه شگفت‌انگیز است.

از مهمترین و زیباترین مناطق رشته کوه زاگرس می توان به منطقه زردکوه در قلب این رشته کوه عظیم اشاره نمود که متشکل از قلل مرتفع گوناگونی می باشد. صعود زمستانه قلل مرتفع زردکوه این منطقه چالش های بسیاری با خود به همراه دارد. همچنین این منطقه در زمستان بستر فوق العاده ای برای ورزش های زمستانی همچون کوهنوردی با اسکی می باشد.

زردکوه کجاست

رشته کوه های زردکوه یا به عبارتی زرده در حدفاصل دو رودخانه بازفت در استان چهارمحال و بختیاری قرارگرفته است. جهت این رشته کوه از شمال غربی به سمت جنوب شرقی هم آهنگ با حرکت کلی زاگرس است. در نواحی شرقی این رشته کوه بخش های چلگرد و اردل و در نواحی غربی آن آبادی های ییلاقی جنگل بازفت قراردارد.

• نواحی شرقی: چلگرد، اردل و سد کوهرنگ

• نواحی غربی: آبادی‌های ییلاقی و جنگل بازفت

• نزدیک‌ترین شهر: شهرکرد (دسترسی از طریق جاده شهرکرد – فارسان – چلگرد)

توپوگرافی رشته کوه زردکوه

قلل مرتفع رشته کوه زردکوه در میان یخچال ها و خط الراس های وسیعی قرار دارند که از هرسو قلل مهمی چون کینو، هفت تنان، شاه شهیدان، سردان، زرده، چری و غیره را دربرگرفته اند. برروی یال های شرقی جداشده از هرقله، کمتر قلل فرعی را می توتن دید و در جناح غربی آن سراسر این رشته را دیواره ها و دره های عمیق فراگرفته است.پ

ویژگی‌های منحصر به فرد زردکوه

• تنوع قلل: وجود بیش از ۲۰ قله بالای ۴۰۰۰ متر در یک منطقه است.

• یخچال‌های طبیعی: یخچال‌های فعال و بزرگ مانند ایلوک، پورسنان و خرسان.

• جاذبه‌های طبیعی: مجاورت با دریاچه کوهرنگ، دریاچه نازی و جنگل‌های بازفت.

• دیواره‌ها و دره‌ها: دیواره‌های عظیم در جناح غربی و دره‌های عمیق که بر جذابیت فنی منطقه افزوده‌اند.

قله های منطقه زردکوه

کوهستان زردکوه قله های بسیاری دارد. با توجه به اینکه برآورد دقیقی از قله ها ی اصلی و فرعی منطقه زردکوه بدست نیامده و هنوز نام بسیاری از قله ها در نقشه های جغرافیایی اشاره نشده اند. بنابراین به این منظور و بر پایه نقشه های توپوگرافی و بر اساس داده ها و اطلاعات کوه نوردی جدولی از قله های مهم اصلی و فرعی بالای ۳۰۰۰ متر کوهستان زردکوه  تهیه گردیده است.

این جدول دارای ۶ ستون شامل نام ، ارتفاع، موقعیت نسبی، نزدیکترین شهر و روستاها و نوع قله ها (اصلی یا فرعی) است. نام بیشتر قله ها از اهالی محل، نام های رایج بین کوه نوردان، از نقشه های توپوگرافی و جغرافیایی و همچنین از روستاهای نزدیک، دره ها، چشمه ها، و یا پدیده های ویژه و مهم جغرافیایی گرفته شده است.

برخی از قله های فرعی پیرامون قله های اصلی نیز با شماره مشخص شده اند. البته برای جلوگیری تکرار زیاد بعضی نیز اشاره نشده اند. بی گمان این جدول کامل نیست و نیاز به کار بیشتر و دیدگاه ها و پیشنهادهای دوستان دارد که امید در آینده نزدیک به عمل درآید. کوهستان زردکوه بیش از ۱۳۰ قله مهم اصلی و فرعی بالای ۳۰۰۰ متر دارد. تعداد قله های مهم بالای ۴۰۰۰ متر نیز به بیش از ۲۰قله می رسند.

آب و هوای زردکوه:

معرفی قلل مهم زردکوه (بالای ۴۰۰۰ متر)

بر اساس تحقیقات میدانی و نقشه‌های توپوگرافی، مهم‌ترین قلل این منطقه عبارتند از:

ارتفاع قله های منطقه زردکوه

کلونچین با ارتفاع ۴۲۲۱ متر بلندترین قله کوهستان زردکوه است که به تقریب در بخش مرکزی این کوهستان و در جنوب شرقی شهر چلگرد و سد ۲ کوهرنگ واقع گردیده است. چگاله (۴۱۳۶ متر)، هفت تنان (۴۱۰۹ متر)، درویش کزلی (۴۰۷۸ متر)، شاه شهیدان (۴۰۷۶ متر)، نازی (۴۰۷۵ متر)، چال تاو (۴۰۷۵ متر)، تپا (۴۰۵۳ متر)، شدنگ (۴۰۱۱ متر)، دودنگ (۴۰۰۹ متر)، دو زرده (۴۰۰۰ متر) ، سیردان (۳۹۸۸ متر) ، قنبر کش (۳۹۷۰ متر)، پله بلند (۳۹۴۷ متر) ، چال میشان (۳۸۹۷ متر) ، ایلوک (۳۸۳۷ متر) و آب سفید (۳۷۵۹ متر) از دیگر قله های مهم و مشهور کوهستان زردکوه به شمار می روند.

بهترین زمان برای صعود به زردکوه

• بهترین زمان: مرداد و شهریور ماه. در این بازه هوا نسبتاً پایدار، روزها طولانی و برف‌های سنگین آب شده‌اند.

• صعود بهاره: اواخر اردیبهشت و خرداد برای کوهنوردان مجرب و علاقه‌مند به کوهنوردی اسکی.

• هشدار زمستان: صعود زمستانی به دلیل حجم بالای برف، هوای بسیار سرد، طوفان‌های طولانی و خطر بهمن، تنها به تیم‌های بسیار مجرب و مجهز توصیه می‌شود.

مسیر صعود به قله

شهرکرد عشیره نشین را به سمت فارسان و از آنجا به سمت چلگرد پشت سر گذاشته و در جاده ای کوهستانی که به سوی غرب می رود از پس گردنه هکوه کارکنان به تاسیسات سد کوهرنگ در منطقه زردکوه می رسیم هوا کمی گرم است. ولی از سرسبزی و طراوت خاصی برخوردار است. در جای جای دشت های پیرامون دریاچه کوهرنگ عشایر بهداروند، چادرهای خود را برافراشته و دام های خود را در اطراف قلل به چرا مشغول کرده اند.

در ابتدا از طریق پلی بر فراز آبریز کوهرنگ از رودخانه عبور کرده و راه را در دشتی مسطح و سرسبز و پرگل و گیاه مقداری به سمت شرق می پیماییم. سپس وارد دره ای به نام لاسبز می شویم. دز سمت چپ چشمه ای جاری است و عشایر زیادی در آن ساکن هستند. به سوی گردنه در انتهای دره که صخره بزرگ مشخصی است صعود می کنیم.

راه را با شیب تند پشت سر می گذاریم تا اینکه به رگه هایی از صخره های موازی می رسیم و جانپناه چال میشان پدیدار می گردد. جانپناه در ارتفاع ۳۲۰۰ متری بنا گردیده است که اطراف آن مسطح می باشد. شبی سرد را در زیر ستارگان آسمان در این مکان به سر می بریم و صبح زود قبل از طلوع خورشید پای به راه می نهیم. ایتدا از تپه ماهور کوچکی که در مقابلمان قرار دارد بالا می رویم تا به چال برفچالی میشان برسیم. سپس مسیر تند یخچالی آن را از سمت غرب به سمت قله صخره ای، یخچالی بر لبه خط الراس زردکوه و سالدران در ورای شرقی رودخانه کوهرنگ جلوه خاصی به مناظر ازپطراف داده اند و در دوردست های شمال غربی هرم عظیم ذوزنقه ای هفت تنان، باشکوه و ابهتی تام و تمام قد برافراشته است.

ادامه ی خط الراس

از لبه خط الراس یخچالی با برفی ست و محکم که باد و گرما در آن ستون های یخی و برفی به وجود آورده است، مسیری را به صورت تراورس لبه یال به سوی قله بزرگ شاه شهیدان با سنگ های مطبق آن ادامه می دهیم. قله کلونچین و دیواره آن و یخچال های بزرگ خرسان به وضوح از اینجا دیده می شوند. به نزدیکی صخرخ های بزرگ شاه شهیدان می رسیم. صخره ها را از سمت چپ دور زده و از لابلای آنها به قله ۴۱۸۰ متری شاه شهیدان صعود می کنیم. از کران تا کران بی نهایت قلل مرتفعی که سر در کنار هم نهاده اند دیده می شوند.

رشته کوههای زاگرس از هرسو زردکوه را ذر بر گرفته اند. هوای سردی روی قله جریان دارد. مدت زمان زیادی روی قله توقف نمی کنیم چرا که هنوز راه زیادی تا قله اصلی زردکوه در پیش رو داریم و برای بازگشت به جانپناه نیز زمان نیاز داریم.

از شاه شهیدان به سمت قله فرعی بدون نامی سرازیر شده و سپس با احیاط و دقت لازم از زیر صخره های ریزشی آن را دور زده و از سمت دیگر مجددا روی خط الراس بالا می رویم. طی این مسیر زمان زیادی از ما می گیرد ولی ما با سرعت آن را می پیماییم. هم اکنون فقط امتداد یال را به سمت قله دنبال می کنیم شیب پشت قله سنگلاخی و قدری تند می شود و بالاخره بر بان زردکوه بختیاری قله کلونچین می ایستیم.

زیبای منطقه زردکوه

قلل مخروط چری و درویش کزلی و کوهستان میلی و در افق دنا به خوبی دیده می شود.جنگل تک درخت بازفت و رودخانه آبی رنگ آن در عمق دره صخره ای جریان دارد. استراحتی کوتاه کرده و سپس به سمت یال بالای چال میشان با تراورس قلل بدون نام شاه شهیدان با سرعت بیشتر فرود می آییم. مجددا برای رسیدن به لبه یال مجبور به صعود به صورت تراورس برفچال بزرگی هستیم. بر بالای لبه یخچال چال میشان که قرار می گیریم دیگر چیزی به غروب خورشید باقی نمانده است. بنابراین با دقت و سرعت کافی یخچال را به پایین سرازیر شده و در حالی که روزی دیگر به پایان می رسد به جانپناه چال میشان می رسیم. بهترین زمان صعود به زردکوه در مرداد و شهریور است

تجهیزات مورد نیاز

• پوشاک: سیستم لایه‌ای (بیس لایر، پوشاک پلار، گورتکس)، کفش سنگین کوهنوردی، گتر، کلاه، دستکش

• تجهیزات فنی: کرامپون، کلنگ یخ، باتوم (به دلیل وجود یخچال‌های طبیعی)

• سایر: هدلامپ، کیسه خواب، زیرانداز فومی، جیرجیرک، کرم ضدآفتاب، جعبه کمک‌های اولیه

نکات ایمنی و سختی مسیر

• طولانی بودن مسیر: برنامه صعود به کلونچین معمولاً ۲ تا ۳ روز زمان نیاز دارد.

• وجود یخچال: عبور از یخچال چال میشان نیاز به تجهیزات فنی (کرامپون و کلنگ) و آگاهی از شرایط بهمن دارد.

• تغییرات آب و هوایی: هوا در زاگرس به سرعت و به طور غیرقابل پیش‌بینی تغییر می‌کند. حتماً پیش‌بینی هوای دقیق را چک کنید.

• آمادگی جسمانی: این برنامه به آمادگی جسمانی بسیار بالا و تجربه کوهنوردی در ارتفاعات نیاز دارد.

وضعیت قلل در زمستان

صعود زمستانی به منطقه زردکوه از جمله دشوارترین و طولانی ترین برنامه های زمستانی است. علیرغم  تکنیکی نبودن مسیرهای صعود به قلل منطقه، از سمت شرقی آن وجود حجم بسیار سنگین برف در کوهرنگ و اطراف آن همچنین خرابی هوا که معمولا ۳ تا ۴ روز ادامه دارد برنامه ریزی مدون را ناممکن می کند. در زمستان خطراتی همچون بهمن کوهستان ، سرمازدگی و یخ زدگی ، ادم مغزی و ریوی و … شایع می باشد. باید با آمادگی کامل در منطقه حضور پیدا کرد. هچنین برای اطلاعات بیشتر می توانید مقاله “جلوگیری از آسیب دیدگی در سرما و هوای سرد کوهستان” را مطالعه نمایید.

سوالات متداول (FAQ)

آیا برای صعود به زردکوه نیاز به راهنما داریم؟
به دلیل وسعت منطقه، مسیرهای طولانی و احتمال گم‌کردن مسیر، استفاده از راهنمای محلی یا همراهی فردی با تجربه قبلی از منطقه اکیداً توصیه می‌شود.

تفاوت زردکوه با دماوند و علم‌کوه چیست؟
زردکوه یک کوهستان گسترده با چندین قله مرتفع است، در حالی که دماوند و علم‌کوه قللی متمرکز هستند. مسیرهای زردکوه اغلب طولانی‌تر و نیازمند برنامه‌ریزی چندروزه هستند.

نزدیک‌ترین نقطه برای اقامت کجاست؟
شهر چلگرد نزدیک‌ترین شهر به منطقه است که دارای هتل و مهمانسرا می‌باشد.

آیا در منطقه آنتن دهی موبایل وجود دارد؟
آنتن دهی در بیشتر نقاط منطقه بسیار ضعیف یا قطع است. باید آماده نبودن ارتباط باشید.

بله، برای صعود به منطقه حفاظت شده زردکوه باید از اداره محیط زیست استان مجوز دریافت کنید.

بهترین راه برای انطباق با ارتفاع چیست؟

• ۲ شب اقامت در چلگرد (2100m)

• ۱ شب در پناهگاه چال میشان (3200m)

• صعود تدریجی به قله

📊 مقایسه زردکوه با دیگر قلل ایران

 برنامه نمونه ۳ روزه صعود به زردکوه

اول:

• صبح: رسیدن به چلگرد و انطباق با ارتفاع

• بعدازظهر: انتقال به پایگاه سد کوهرنگ

• شب: اقامت در پناهگاه چال میشان

دوم:

• ۵ صبح: شروع صعود

• ۱۰ صبح: رسیدن به خط‌الأس اصلی

• ۱۲ ظهر: صعود به قله کلونچین

• ۴ بعدازظهر: بازگشت به پناهگاه

سوم:

• صبح: بازگشت به چلگرد

• بعدازظهر: خروج از منطقه

لینک‌های پیشنهادی برای مطالعه بیشتر

• لوازم ضروری کوهنوردی

• بهمن چیست؟

• تمرینات بدنسازی برای کوهنوردی

• مسیرهای صعود به قله دماوند

• عوامل موثر در وقوع بهمن

• کرامپون؛ ابزار کلیدی یخ‌نوردی

• تبر یخ (تبریخ) در کوهنوردی زمستانی

دیدن کوهستان زردکوه در اینستاگرام