ایران سرزمین رشته‌کوه‌های شگفت‌انگیز و پهناور، از دیرباز به عنوان یکی از مقاصد برتر کوهنوردی در خاورمیانه شناخته می‌شود؛ از رشته کوه البرز تا رشته کوه زاگرس، در غرب، این مرز و بوم میزبان برخی از بلندترین، فنی‌ترین و زیباترین قلل این منطقه از جهان است. وقتی صحبت از قلل ایران می‌شود، اولین نامی که به ذهن می‌رسد قله دماوند است؛ نماد ملی ایران و بلندترین آتشفشان خاورمیانه و یکی از مقاصد بین‌المللی کوهنوردی. اما این تنها آغاز ماجراست و فراتر از دماوند، دنیایی از قله‌های چالش‌برانگیز و بکر در انتظار کوهنوردان است.
در این مقاله، یک راهنمای جامع از اسامی و ارتفاع قلل ایران، به همراه نقشه قلل مهم ایران، شرایط هواشناسی، معرفی طرح سیمرغ کوهنوردی و نکات ضروری برای صعود به کوه‌های شاخص ایران ارائه می‌دهیم. هدف ما این است که این مقاله از سایت ایران پیکسل به یک مرجع کامل برای همه علاقه‌مندان به طبیعت، کوهنوردی و ایران‌گردی تبدیل شود.
ایران سرزمین کوهستان‌هاست. از قله دماوند در البرز گرفته تا زردکوه و قاش‌مستان در زاگرس، هر کدام از قلل ایران دنیایی از زیبایی، تاریخ و ماجراجویی را در دل خود دارند. مقاله پیشنهادی : دماوند یا علم کوه؟ مقایسه کامل + راهنمای انتخاب بهترین قله برای شما
در این مقاله به معرفی قلل ایران به ترتیب ارتفاع می‌پردازیم و لینک‌هایی به منابعی مثل :
لوازم ضروری کوهنوردی، هواشناسی کوهستان و اشتباهات کوهنوردان هم داده‌ایم تا راهنمای عملی و کاملاً کاربردی برای علاقه‌مندان باشد.
پناهگاه تخت فریدون در مسیر کمتر پیموده‌شده شمالی قله دماوند. این پناهگاه در میان یخچال‌های عظیم قرار گرفته و نقطه شروع مناسبی برای صعودی فنی و انفرادی به بلندترین قله قلل ایران است.
فهرست قلل ایران به ترتیب ارتفاع
جدول زیر برخی از بلندترین قلل ایران را به همراه ارتفاع و موقعیت جغرافیایی نشان می‌دهد:
| رتبه | نام قله | ارتفاع (متر) | رشته‌کوه | استان |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | دماوند | ۵۶۱۰ | البرز مرکزی | مازندران |
| ۲ | علم‌کوه | ۴۸۵۰ | البرز مرکزی | مازندران |
| ۳ | سبلان | ۴۸۱۱ | البرز غربی | اردبیل |
| ۴ | تخت سلیمان | ۴۶۵۰ | البرز شرقی | مازندران |
| ۵ | خلنو | ۴۳۷۵ | البرز مرکزی | تهران – مازندران |
| ۶ | سیالان | ۴۲۵۰ | البرز غربی | گیلان – قزوین |
| ۷ | زردکوه | ۴۲۲۱ | زاگرس مرکزی | چهارمحال و بختیاری |
| ۸ | اشترانکوه | ۴۰۵۰ | زاگرس مرکزی | لرستان |
| ۹ | شیرکوه | ۴۰۵۰ | زاگرس مرکزی | یزد |
| ۱۰ | پروانه | ۴۲۰۰ | البرز مرکزی | مازندران |
🔗 برای آشنایی بیشتر، مقاله برترین قله‌های مناسب برای یخنوردی در ایران را بخوانید.
نقشه جغرافیایی قلل ایران
برای درک بهتر موقعیت قلل مهم ایران و برنامه ریزی سفرهای کوهنوردی، مطالعه نقشه زیر بهترین راهنماست. بیشتر بلندترین قله‌ها در رشته‌کوه البرز قرار گرفته‌اند، در حالی که زاگرس با گستردگی طولانی خود میزبان کوه‌های متنوع و پهناوری است.
ارتفاع قلل ایران و اهمیت آن در کوهنوردی
ارتفاع قلل ایران نه تنها نشان‌دهنده شکوه طبیعی سرزمین ماست، بلکه تعیین‌کننده شرایط آب‌وهوایی، اکوسیستم و درجه سختی صعود نیز هست. قله‌هایی مثل دماوند و علم‌کوه به دلیل ارتفاع بالا و یخچال‌های طبیعی، شرایط فنی خاصی دارند و نیازمند آمادگی جسمانی و تجهیزات کامل هستند. از طرفی، قله‌های زاگرس اغلب با صعودهای طولانی در مسیرهای سنگلاخی شناخته می‌شوند که استقامت بالایی می‌طلبد. و نیازمند به تجهیزات حرفه‌ای و آگاهی از بیماری ارتفاع (AMS) هستند.
هواشناسی قلل ایران: بهترین زمان صعود
هواشناسی قلل ایران نقش حیاتی در موفقیت یا شکست یک برنامه کوهنوردی دارد. بررسی دقیق پیش‌بینی وضع هوا حتی برای باتجربه‌ترین کوهنوردان نیز یک ضرورت انکارناپذیر است.
- قله دماوند: بهترین زمان صعود تیر تا شهریور است. در این فصل، برف‌های سنگین آب شده و هوا پایدارتر است. راهنمای کامل صعود دماوند را از دست ندهید. جهت کسب اطلاعات بیشتر مطالعه مقاله “بررسی مسیرهای صعود به قله دماوند” پیشنهاد می گردد
-
قلل زاگرس (زردکوه، اشترانکوه، شیرکوه): بهترین فصل خرداد و مهرماه است.
-
قلل البرز غربی (علم کوه و سیالان): معمولاً اواخر بهار و اوایل پاییز شرایط مناسبی دارند.
-
قلل مرکزی و جنوبی (هزار، تفتان): پاییز و زمستان بهترین زمان برای صعود به این قله‌هاست، چرا که تابستان‌های بسیار داغی دارند.
⚠️ توجه: تغییرات ناگهانی آب‌وهوا در ارتفاعات بالای ۴۰۰۰ متر بسیار رایج است. همیشه پیش از حرکت، پیش‌بینی دقیق هواشناسی را بررسی کنید. همچنین اطلاع از وضعیت مناطق مستعد بهمن در ایران و مواردی همچون آشنایی با نحوه نجات از بهمن، تجهیزات کیت بهمن شامل زنده یاب (ترنسیور)، میل سونداژ و بیل برف و لوازم ایمنی مثل تجهیزات رکو، صعود ایمن تری برای شما رقم خواهد زد
اسکی در منطقه دوبرار در شمال قله دماوند، بلندترین قله ایران
نام قلل ایران در طرح سیمرغ کوهنوردی
طرح سیمرغ کوهنوردی برنامه‌ای از فدراسیون کوهنوردی ایران است که شامل صعود به ۳۱ قله شاخص در استان‌های مختلف کشور می‌شود. این قلل که به آن‌ها قلل سیمرغی ایران می‌گویند، از شمال تا جنوب کشور پراکنده‌اند و شامل قله‌هایی مثل:
هدف از این طرح، تشویق کوهنوردان به صعود سیستماتیک و آشنایی با رشته‌کوه‌های ایران است.
حتماً مقاله ترند کوهنوردی ۲۰۲۵ و همچنین اصول تغذیه در کوهنوردی را مطالعه کنید.
قلل مهم ایران در دو رشته‌کوه اصلی
ایران دارای دو رشته‌کوه عمده و چندین کوهستان مستقل است:
۱. رشته‌کوه البرز
-
بلندترین قله: دماوند (۵۶۱۰ متر)
-
قلل مهم: علم‌کوه، سبلان، خلنو، سیالان، توچال، شاهوار، شاه البرز، توچال
-
ویژگی: مرتفع‌ترین قله‌ها، وجود یخچال‌های طبیعی، صعودهای فنی.
نمایی خیره‌کننده از قله دماوند، بلندترین قله ایران و خاورمیانه با ارتفاع ۵۶۱۰ متر. این عکس که در فصل بهار ثبت شده، ابرهای نمادین «کلاهک» را روی قله نشان می‌دهد که یکی از ویژگی‌های معروف این آتشفشان نیمه‌فعال است.
۲. رشته‌کوه زاگرس
-
بلندترین قله: قله دنا (قاش مستان) با ارتفاع ۴۴۰۹ متر (بلندترین نقطه زاگرس)
-
قلل شاخص: زردکوه، اشترانکوه، شیرکوه، دنا، پازنان، گرین
-
ویژگی: طولانی‌ترین رشته‌کوه ایران، دره‌های عمیق، صعودهای استقامتی طولانی.
📌 مقاله رشته‌کوه زاگرس را مطالعه کنید تا بیشتر با این منطقه کوهستانی آشنا شوید.
۳. کوهستان‌های پراکنده مرکزی و شرقی
-
قلل شاخص: هزار در کرمان، تفتان در سیستان و بلوچستان، شیرکوه در یزد، کوه‌های جیرفت.
کوهنوردی در بلندترین قله ایران: دماوند
قله دماوند با ارتفاع ۵۶۱۰ متر، بلندترین قله ایران، خاورمیانه و یک آتشفشان نیمه‌فعال است. صعود به آن برای بسیاری از کوهنوردان ایرانی و خارجی یک رؤیا و یک تکلیف ملی محسوب می‌شود. این قله در اساطیر ایران نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.
مسیرهای صعود به دماوند
-
مسیر جنوبی (رایج‌ترین)
-
مسیر شمالی (سخت‌تر)
-
مسیر غربی و شرقی (فنی‌تر)
- مسیر صعود به یخچال های دماوند (فنی و سخت)
مدت زمان صعود
۲ تا ۴ روز (بسته به مسیر، شرایط جوی و آمادگی تیم)
تجهیزات ضروری
-
تبریخ (یا کلنگ کوهنوردی)
-
لباس لایه‌ای
-
عینک آفتابی و کرم ضدآفتاب
-
کیسه‌خواب مناسب ارتفاع
📌 برای آشنایی بیشتر با ابزارها، مقاله تجهیزات ضروری کوهنوردی را بخوانید.
عکس قله آزادکوه، سومین قله بلند ایران در رشته کوه البرز مرکزی
ویدئو معرفی قلل ایران
در این ویدئو می‌توانید با چشم‌انداز خیره‌کننده بلندترین قلل ایران از جمله دماوند، علم‌کوه و سبلان آشنا شوید:
لینک خارجی معتبر
برای اطلاعات تکمیلی درباره کوه‌های دنیا می‌توانید به ویکی‌پدیای قله‌های بلند ایران مراجعه کنید.
بررسی دقیق ارتفاع و مختصات در پایگاه داده بین‌المللی Peakbagger.
پناهگاه بارگاه سوم (پناهگاه سیمرغ) در ارتفاع حدود ۴۱۵۰ متری. این پناهگاه آخرین اقامتگاه قبل از حرکت به سمت قله در مسیر جنوبی دماوند است و چشم‌اندازی بی‌نظیر به دره‌های اطراف دارد.
سوالات متداول (FAQ)
بلندترین قله ایران کدام است؟
قله دماوند با ارتفاع ۵۶۱۰ متر بلندترین قله ایران است.
بعد از دماوند، بلندترین قله ایران کدام است؟
علم‌کوه با ارتفاع ۴۸۵۰ متر در البرز مرکزی.
طرح سیمرغ کوهنوردی چیست؟
برنامه‌ای برای صعود به ۳۱ قله شاخص ایران که توسط فدراسیون کوهنوردی اجرا می‌شود.
قلل مهم ایران در زاگرس کدام‌اند؟
زردکوه، اشترانکوه، شیرکوه و دنا از شاخص‌ترین قلل زاگرس هستند.
بهترین زمان صعود به قله‌های ایران چه موقع است؟
-
دماوند: تیر تا شهریور
-
زاگرس: خرداد و مهر
-
سبلان و البرز غربی: بهار و پاییز
برای صعود به دماوند چه تجهیزاتی لازم است؟
کرامپون، تبریخ، کفش سنگین کوهنوردی، لباس ضدباد، عینک آفتابی و تجهیزات ایمنی کامل.
نقشه قلل ایران را از کجا پیدا کنیم؟
در این مقاله یک نقشه کامل معرفی شد. همچنین می‌توانید از منابع آنلاین مثل گوگل مپ یا نقشه‌های توپوگرافی استفاده کنید.
اسکی بک کانتری در دامنه های رشته کوه زاگرس، از قلل معروف ایران
✍️ امیدواریم این راهنمای جامع از قلل ایران برای شما مفید بوده باشد. اگر تجربه‌ای از صعود به هر یک از این قلل دارید، در بخش نظرات با ما و دیگر کوهنوردان به اشتراک بگذارید.
منبع: IranPixell | کپی با ذکر منبع بلامانع است.
لینک خارجی معتبر: Peakbagger – Mountains of Iran