تبر یخ یکی از ابزارهای اساسی برای کوهنوردی در شرایط یخی و برفی است که به ایمنی و تعادل کوهنوردان کمک می‌کند. این ابزار در مسیرهای پرشیب یخی، یخچال‌های طبیعی و صعودهای فنی استفاده می‌شود. انتخاب تبر یخ مناسب و آشنایی با تکنیک‌های استفاده از آن می‌تواند جان کوهنورد را در شرایط بحرانی نجات دهد. برای آشنایی با تکنیک‌های اساسی یخنوردی، مقاله راهنمای جامع یخنوردی را مطالعه کنید.
در این مقاله، به معرفی تبر یخ، انواع آن، روش‌های انتخاب، تکنیک‌های استفاده و نکات نگهداری می‌پردازیم تا بهترین تصمیم را هنگام خرید و استفاده بگیرید.
در این مقاله، به معرفی تبر یخ، انواع آن، روش‌های انتخاب، تکنیک‌های استفاده و نکات نگهداری می‌پردازیم تا بهترین تصمیم را هنگام خرید و استفاده بگیرید.
تبریخ چیست و چه کاربردی دارد؟
تبر یخ چیست؟
تبر یخ (Ice Axe) ابزاری است که برای کوهنوردی، یخنوردی و عبور از سطوح برفی و یخی طراحی شده است. این ابزار دارای یک تیغه تیز و یک بدنه مقاوم است که به کوهنوردان کمک می‌کند در مسیرهای لغزنده، تعادل خود را حفظ کنند و در صورت لیز خوردن، به وسیله آن متوقف شوند. علاوه بر تبریخ، استفاده از کرامپون مناسب نیز ضروری است. برای اطلاعات بیشتر، مقاله راهنمای خرید کرامپون را بخوانید.
کاربردهای تبر یخ:
حفظ تعادل در مسیرهای شیب‌دار جلوگیری از سر خوردن و سقوط ایجاد گیره‌های مناسب در یخ برای صعود برش یخ و برف در مسیرهای پرشیب استفاده در ساخت پناهگاه برفی
اجزای تبر یخ
هر تبر یخ از چند بخش اصلی تشکیل شده است:
- کله (Head): شامل تیغه (Pick) و بیلچه (Adze) یا چکش (Hammer)
- دسته (Shaft): معمولاً از آلومینیوم یا فیبر کربن ساخته می‌شود.
- نوک (Spike): برای فرو رفتن در برف و استفاده به‌عنوان عصا در مسیرهای برفی.
- بند حمایتی (Leash): برای جلوگیری از سقوط ابزار هنگام استفاده.
انواع تبریخ و ویژگی‌های آن‌ها
تبر یخ‌ها بر اساس نوع فعالیت و طراحی تقسیم بندی می‌شوند:
۱. تبر یخ کلاسیک (Mountaineering Ice Axe)
این نوع تبر طراحی ساده و دسته بلندی دارد و بیشتر برای مسیرهای یخی معمولی و کوهنوردی عمومی استفاده می‌شود.
ویژگی‌ها:
طول: ۵۵ تا ۷۵ سانتی‌متر
مناسب برای کوهنوردی در ارتفاعات برفی
وزن سبک و قابل‌حمل
ویژگی‌ها:
طول: ۵۵ تا ۷۵ سانتی‌متر
مناسب برای کوهنوردی در ارتفاعات برفی
وزن سبک و قابل‌حمل
کلنگ گریول
۲. تبریخ فنی (Technical Ice Axe)
این مدل برای یخنوردی و صعودهای فنی طراحی شده است و دارای یک دسته کوتاه و خمیده است که به کوهنورد امکان می‌دهد به یخ محکم‌تر بچسبد.
ویژگی‌ها:
طول: ۴۵ تا ۵۵ سانتی‌متر
تیغه تیز و خمیده
دارای دسته ارگونومیک برای گرفتن بهتر۳. تبر یخ هیبریدی (Hybrid Ice Axe)
ویژگی‌ها:
طول: ۴۵ تا ۵۵ سانتی‌متر
تیغه تیز و خمیده
دارای دسته ارگونومیک برای گرفتن بهتر۳. تبر یخ هیبریدی (Hybrid Ice Axe)
اجزای تبر
ویژگی‌ها:
دسته مقاوم و سبک
مناسب برای صعودهای ترکیبی
امکان استفاده در یخ و برف
3. تبر ترکیبی (Mixed Climbing Ice Axe)
✔ مناسب برای صعودهای ترکیبی روی یخ و سنگ.
✔ مجهز به تیغه‌های قابل تعویض.
نکات مهم در انتخاب تبریخ مناسب
انتخاب تبر یخ مناسب بستگی به نوع فعالیت، طول مسیر و شرایط جوی دارد. هنگام خرید، به نکات زیر توجه کنید:
۱. طول تبریخ:
مسیرهای پیاده‌روی: ۵۵ تا ۷۵ سانتی‌متر مسیرهای یخی فنی: ۴۵ تا ۵۵ سانتی‌متر۲. جنس بدنه و تیغه:
آلومینیوم: سبک، مناسب برای مسیرهای عمومی فولاد: مقاوم، مناسب برای صعودهای فنی۳. طراحی و نوع تیغه:
سر صاف (Adze): برای کندن برف و یخ سر خمیده (Hammer): برای فرو رفتن بهتر در یخ سخت
تفاوت کلنگ و تبر
۴. نحوه استفاده صحیح از تبریخ
تبر یخ در شرایط مختلف کاربردهای متفاوتی دارد:
- برای صعود: فرو بردن تیغه در یخ و استفاده به‌عنوان دستگیره.
- برای حمایت: ایجاد نقاط حمایت در مسیرهای یخی.
- برای ترمز در سقوط: تکنیک “Self-Arrest” برای متوقف کردن سقوط روی یخ.
۱. روش‌های گرفتن تبر یخ:
حمل به سمت پایین: در شیب‌های کم برای تعادل حمل به سمت بالا: در مسیرهای پرشیب برای فرو کردن سریع۲. تکنیک‌های توقف با تبر یخ:
هنگام سر خوردن، سر تبر را به یخ فشار دهید.
بدن را کنترل کرده و زانوها را خم کنید.
بدن را کنترل کرده و زانوها را خم کنید.
۵. نگهداری و مراقبت از تبریخ
۱. تمیزکاری و خشک کردن پس از هر استفاده:
برف و یخ باقی‌مانده را پاک کنید. برای جلوگیری از زنگ‌زدگی، تیغه را خشک کنید.۲. تیز کردن تیغه:
استفاده از سوهان مخصوص برای حفظ تیزی تیغه۳. بررسی دوره‌ای:
بررسی دسته و سر تبر از نظر ترک و ساییدگی۶. بهترین برندهای تبر یخ در بازار
پتزل (Petzl): طراحی ارگونومیک، مناسب برای کوهنوردی فنی بلک دایموند (Black Diamond): مقاوم، مناسب برای مبتدیان و حرفه‌ای‌ها گریول (Grivel): دارای تکنولوژی پیشرفته و دوام بالا
۷. جمع‌بندی
تبر یخ یکی از مهم‌ترین ابزارهای کوهنوردی است که انتخاب مدل مناسب و یادگیری روش‌های استفاده از آن می‌تواند ایمنی شما را در مسیرهای برفی و یخی تضمین کند. با رعایت نکات نگهداری و تمرین تکنیک‌های استفاده، می‌توانید بهترین عملکرد را در شرایط سخت داشته باشید.
استفاده از تبریخ در یخنوردی
چطور تبر یخ مناسب خود را انتخاب کنیم؟
هنگام انتخاب تبر یخ، نکات زیر را در نظر بگیرید:
✔ طول دسته: برای کوهنوردی سنتی، دسته بلندتر و برای یخنوردی فنی، دسته کوتاه‌تر مناسب است.
✔ وزن: مدل‌های سبک‌تر برای کوهنوردی عمومی و مدل‌های سنگین‌تر برای صعودهای فنی بهتر هستند.
✔ جنس تیغه: تیغه‌های فولادی بادوام‌تر و مناسب برای صعودهای سخت‌تر هستند.
✔ نوع بند حمایتی: مدل‌های دارای بند حمایتی برای جلوگیری از افتادن تبر مناسب‌ترند.
چک‌لیست خرید تبر یخ
✅ تعیین نوع فعالیت (کوهنوردی عمومی، یخنوردی فنی، ترکیبی)
✅ بررسی جنس و طراحی دسته و تیغه
✅ انتخاب طول مناسب بر اساس قد و نوع استفاده
✅ تست کردن راحتی در دست‌گیری و تعادل ابزار
سوالات متداول درباره تبر یخ
آیا طول تبر یخ اهمیت دارد؟ بله، طول تبر یخ باید بر اساس نوع مسیر و شیب آن انتخاب شود.چگونه از زنگ‌زدگی تبر یخ جلوگیری کنیم؟ پس از استفاده، آن را کاملاً خشک کرده و در جای خشک نگهداری کنید.کدام نوع تبر یخ برای مبتدیان مناسب‌تر است؟ تبر یخ کلاسیک برای کوهنوردان مبتدی بهترین انتخاب است.اگر تجربه‌ای در استفاده از تبر یخ دارید. یا سوالی برایتان پیش آمده، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید!
مطلب مفیدی بود. ممنون🙌
برای زنگ زدگی های جزیی چه راهکاری وجود داره؟!
درود بر شما. بعد از اتمام فصل می بایست تجهیزات بررسی شوند و در صورت زنگ زدگی جزئی پس از سوهان کاری کمی با روغن چرب شوند