قله سبلان: راهنمای جامع صعود به عظیم‌ترین آتشفشان خاموش ایران

مقدمه: سبلان، اسطوره‌ای در آسمان

قله سبلان به عنوان سومین قله مرتفع ایران و بلندترین نقطه در شمال غرب کشور، یکی از باشکوه‌ترین مقاصد کوهنوردی ایران محسوب می‌شود. این کوه عظیم با ارتفاع ۴۸۱۱ متری، نه تنها یک چالش فنی برای کوهنوردان، بلکه یک گنجینه طبیعی با جاذبه‌های بی‌نظیر است.

سبلان نه تنها برای کوهنوردان حرفه‌ای، بلکه برای طبیعت‌گردان و علاقه‌مندان به زمین‌شناسی نیز جذابیت‌های فراوانی دارد. دریاچه منحصر به فرد در دهانه آتشفشان، چشمه‌های آب گرم و مناظر برفی این کوه را به یکی از برجسته‌ترین مقاصد گردشگری طبیعی ایران تبدیل کرده است.

نمایی از دریاچه قله سبلان گه در بیشتر اوقات سال یخ زده است

اهمیت سبلان در فرهنگ ایران

قله سبلان در فرهنگ و ادبیات ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. این کوه در اساطیر ایرانی به عنوان محل عبادت زرتشت شناخته می‌شود و در بسیاری از داستان‌های محلی از آن یاد شده است. نام سبلان از دو بخش “سب” به معنای سیاه و “لان” به معنای مکان تشکیل شده که اشاره به خاک سیاه آتشفشانی این کوه دارد.

تاریخچه و اسطوره‌شناسی سبلان

اسطوره‌های مرتبط با سبلان

در باورهای محلی، قله سبلان محل استقرار ایزدبانوی آب‌ها آناهیتا دانسته می‌شود. همچنین بر اساس برخی روایات، این کوه محل نگهداری اوستای اصلی توسط زرتشت بوده است. در فرهنگ عامه، سبلان را کوهی مقدس می‌دانند که دارای انرژی‌های مثبت و درمانی است.

تاریخچه صعودهای ثبت‌شده

اولین صعود ثبت‌شده به قله سبلان به دهه ۱۳۳۰ خورشیدی بازمی‌گردد. از آن زمان تاکنون، هزاران کوهنورد داخلی و خارجی موفق به فتح این قله شده‌اند. در سال‌های اخیر، صعودهای زمستانی به سبلان نیز رواج یافته است که نیازمند مهارت‌های فنی پیشرفته‌تری است.

مقالات مرتبط :

• تحلیل حوادث کوهنوردی ایران: بررسی ریشه‌ای ۵ حادثه معروف و درس‌های ایمنی که باید بگیریم
• راهنمای کامل احیای مجدد و کمک‌های اولیه پیشرفته در ارتفاع
• برنامه ریزی کوهنوردی: راهنمای جامع از صفر تا صد برای طراحی یک صعود ایمن و لذت‌بخش

موقعیت جغرافیایی و مشخصات فنی

قله سبلان کجاست؟

کوه سبلان در شمال غربی استان اردبیل می باشد و از جمله معروفترین کوه های ایران به شمار می رود. این منطقه نسبت به رشته کوه البرز و رشته کوه زاگرس بسیار کوچکتر می باشد. ولی درون خود چندین قله با ارتفاع بیش از ۴۵۰۰ متر دارد. برای دسترسی به آن باید به استان اردبیل رفت. از آنجا به شهرستان مشکین شهر و سپس به لاهرود و در نهایت به روستای شابیل در دامنه کوه سبلان رسید.

قله اصلی سبلان از جبهه شمالی توسط چندین یخچال و گرده صخره ای به دشت های شابیل و آبگرم قطورسو می رسد و از جنوب با شیب های تند سنگلاخی به دره سرعین و ویلادره و آلوارس و از سمت غرب و شمال غرب این قله به وسیله یخچال ها و شیب های تندی پوشیده شده است . و تنها از طریق گردنه مرتفعی در جنوب غربی به قلل هرم داغ و کسری داغ متصل می باشد

صعود یخچال شمالی سبلان در زمستان ۱۳۹۹

قله سبلان چند متر است؟

ارتفاع قله سبلان دقیقاً ۴۸۱۱ متر از سطح دریا است که آن را به سومین قله مرتفع ایران پس از دماوند و علم‌کوه تبدیل کرده است. این ارتفاع باعث شده تا شرایط جوی در قله بسیار متفاوت از پایین دست باشد.

مشخصات فنی قله

دریاچه سبلان در گرمترین روزهای سال

زمین‌شناسی و ویژگی‌های آتشفشانی

تشکیل و تکامل سبلان

قله سبلان یک آتشفشان چینه‌ای است که در دوره کواترنری تشکیل شده است. مطالعات زمین‌شناسی نشان می‌دهد که آخرین فوران این آتشفشان به حدود ۱۰۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. دهانه آتشفشان اصلی با قطر حدود ۴۰۰ متر، یکی از بزرگترین دهانه‌های آتشفشانی در ایران است.

ساختار آتشفشانی

سبلان از نظر زمین‌شناسی یک آتشفشان چینه‌ای مرکب است که از گدازه‌های آندزیتی و بازالتی تشکیل شده است. وجود دریاچه در دهانه آتشفشان نشان‌دهنده فعالیت‌های هیدروترمال در اعماق کوه است.

مسیرهای صعود به قله سبلان

مسیر اصلی: شابیل

صعود به سبلان در فصل و زمان مناسب می تواند به یکی از خاطره انگیزترین صعودهای یک کوهنورد تبدیل شود. دشت ها سراسر گل لاله و سرسبز ، جویباران و رمه های بزرگ گوسفند ، دیدار عشایر شاهسون ، وجود برکه ها و یخچال ها و هوای مناسب ابری و آبی و بارانی از تناقضات گاه به گاه سبلان به شمار می رود. سبلان دارای چندین مسیر صعود است. ما در این برنامه مسیری را طی می کنیم که کمتر دست خورده بوده است.

مسیر شابیل متداول‌ترین و ایمن‌ترین مسیر برای صعود به قله سبلان است. این مسیر از روستای شابیل شروع می‌شود و ویژگی‌های منحصر به فردی دارد.

مراحل صعود از مسیر شابیل

1. روستای شابیل به پناهگاه (۴-۵ ساعت)این بخش از مسیر با شیب ملایم شروع شده و به تدریج steep می‌شود. در طول مسیر چندین چشمه آب وجود دارد.
2. پناهگاه به قله (۳-۴ ساعت)این بخش سخت‌ترین قسمت صعود است. شیب تند و کمبود اکسیژن می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
3. بازگشت از قله (۲-۳ ساعت)بازگشت نیازمند دقت فراوان است، به خصوص در بخش‌های برفی و یخ‌زده.

مسیرهای جایگزین

مقایسه مسیرهای صعود

سنگ عقاب یا قارتال داشی کجاست؟

در کنار جانپناه غربی سبلان یک سنگ عظیم الجثه به شکل عقاب قرار دارد. این سنگ یکی از نمادهای معروف سبلان می باشد و به شکل یک عقاب نشسته و بر اثر فرسایش به وجود آمده است. به این نماد بزرگ قارتال داشی یا سنگ عقاب می گویند

سنگ عقاب یکی از مناطق معروف در سبلان می باشد

نقشه کوه سبلان

سبلان و قلل مرتفعش اهمیت ویژه ای برای کوهنوردان و حتی اسکی بازان دارد. به همین دلیل حضور با اطلاع از مسیرها و شرایط جغرافیایی منطقه حیاتی است. در زیر نقشه قله سبلان و اطافش به صورت کلی آمده است.

نقشه ای قدیمی از کوهستان سبلان

پناهگاه‌ها و اقامت‌گاه‌ها

پناهگاه سبلان

پناهگاه سبلان در ارتفاع ۳۸۰۰ متری قرار دارد و اصلی‌ترین محل استراحت کوهنوردان قبل از فتح قله است. این پناهگاه در سال ۱۳۵۰ احداث شده و چندین بار بازسازی شده است.

سایر اقامت‌گاه‌ها

• مهمانسرای شابیلدر پای کوه واقع شده و برای استراحت شب قبل از شروع صعود ایده‌آل است. این مهمانسرا دارای اتاق‌های دو و سه تخته با امکانات رفاهی مناسب است.
• چادرگاه‌های طبیعیدر طول مسیر مکان‌های مناسبی برای برپایی چادر وجود دارد. مهم‌ترین این چادرگاه‌ها در ارتفاع ۳۲۰۰ متری و نزدیک چشمه‌های آب قرار دارند.
• اقامت‌گاه‌های محلیدر روستاهای اطراف مانند شابیل و آلوارس امکان اقامت در خانه‌های محلی وجود دارد که تجربه‌ای منحصر به فرد از زندگی روستایی ارائه می‌دهد.