صفر تا صد دانش سنگنوردی

ورزش سنگنوردی در قرن نوزدهم از ایتالیا و شمال انگلستان شروع گردید و ادامه داشت تا این که از سال 1950 انتشار مطلب به صورت علمی در مورد سنگنوردی به عنوان یک ورزش نوپا از سوی مراکز ورزشی و دانشگاهی آغاز گردید. انجام سنگنوردی بدون استفاده از هرگونه ابزار از آغاز قرن بیستم در منطقه elb sand stone  که منطقه ای کوهستانی در مرز آلمان و جمهوری چک می باشد، متولد گردید. امروزه ورزش سنگنوردی یک ورزش رو به رشد محسوب شده و طبق آمار در ایالات متحده آمریکا، روزانه فقط هزار نفر تلاش می کنند تا برای اولین بار آن را تجربه کنند.

بر طبق گزارش IFSC  فدراسیون بین المللی کوهنوردی، بیست و پنج میلیون ورزشکار سنگنورد به صورت حرفه ای در سراسر جهان فعالیت می نمایند. در تاکید اهمیت خاص ورزش قهرمانی ، ورزشکاران سنگنورد برای اولین رقابت های المپیک توکیو 2020 حاضر می شوند. هریک از شاخه های سنگنوردی ( بولدرینگ، دیواره نوردی و یخنوردی) شرایط و توانمندی های فیزیکی و روانی خاصی را می طلبد.

در حالی که یخ نوردی مستلزم هم آهنگی حرکتی زیاد و حضور ذهن می باشد. بولدرینگ ماهیتا بر اساس قدرت، استحکام عضلات و سرعت عمل است. از سویی سیستم های درجه بندی مختلفی از سوی کشورهای مختلف در جهت تعیین میزان سختی مسیر، استفاده می شود. سیستم درجه بندی یوسیمیتی پرکاربردترین سیستم درجه بندی در سرتاسر دنیا است که از سه بخش اصلی درجه، کلاس و امنیت تشکیل شده است.

درجه I  : یک تا دو ساعت صعود

درجه II  : صعود کمتر از نصف (3 تا 5 ساعت)

درجه III  : صعود نصف روز (5 تا 8 ساعت)

درجه IV  : یک روز کامل

درجه V  : دو روز برای یک تیم معمولی یا یک روز برای تیم قوی

درجه VI  : بیش از دو روز تا یک هفته

درجه VII  : بیش از یک هفته

کلاس مختلف کلی برای این سیستم درجه بندی ارائه شده که توسط باشگاه سیرا در طول صعودهای ورزشی شان در دهه 1930 در ارتفاعات سیرا نوادا تعریف شده اند.

 1 : پیاده روی بی خطر روی سطح مسطح

 2 : پیاده روی روی شیب ملایم و احتمال استفاده بعید از دست ها

 3 : کوه پیمایی  روی شیب ملایم و احتمال استفاده از دست ها و احتمال استفاده کم از طناب

 4 : کوه نوردی از مسیر با شیب زیاد و احتمال استفاده از طناب و احتمال خطر زیاد

 5 : سنگنوردی کامل با استفاده از طناب و سایر امکانات حمایتی. نیازمند حمایت کامل به منظور جلوگیری از سقوط مرگبار سنگنورد

در کلاس 5 به مرور اعدادی اعشاری از 8 تا 15 به آن اضافه شده که این اعداد با پیشرفت سنگنوردان و صعود مسیرهای سخت تر تکمیل شده است و از 10 به بعد یک پسوند به صورت d،c،b،a به عنوان سطح سختی در آن کلاس می توان به آن اضافه نمود.

امروزه سخت ترین مسیری که یک سنگ نورد توانسته صعود کند (بنا به تشخیص شخصی وی ) دارای درجه 5.15b  بوده که توسط آدام اوندرا سنگنورد اهل جمهوری چک در آوریل 2011 به ثبت رسیده است.

G_ حمایت خوب و بی نقص

PG_نسبتا خوب ، شرایط محیطی چندان مساعد نیست

PG13 _ احتمال سقوط کم و در صورت بروز صدمه ناچیز است

R_ حمایت بد به دلیل میانی های نا مطمئن و حمایتچی ناشی، در صورت بروز حادثه آسیب دیدگی شدید خواهد بود.

X_ بدون حمایت، بسیار خطرناک

تمایز گزاردن بین معیارهای فیزیولوژیک و پارامترهای بیومکانیکی در تعیین موفقیت های یک ورزشکار سنگنورد بسیار مشکل است زیرا هردو معیار بسیار تعیین کننده و اثرگذار هستند. در این تحقیق 882 سنگنورد با تجربه بین سنین 20 تا 30 سال ارزیابی شدند. ساعد منعطف و نرم نقش بسیار کلیدی در اجرای موفقیت سنگنورد دارد.  به ویژه صخره نوردانی که انگشتان بلند و قوی و مچ های انعطاف پذیر و دست های بزرگ و محکم از مشخصه های آنها است.

اکسیداسیون سریع و توانایی گرفتن دست ها در آویزان ماندن، نیز در سنگنوردان نخبه و آماتور بسیار متفاوت است. ما همچنین در آزمایشات متوجه شدیم که استحکام و قدرت نوک انگشتان سنگنوردان نخبه بسیار بیشتر از سنگنوردان آماتور است. همچنین میزان پایداری و تحمل فشار و نیرو در مدت زمان زیاد برروی بندهای انگشتان است که یک سنگ نورد زبده را شکل می دهد. میزان مصرف اکسیژن، ضربان قلب و بازدم در مسیرهای بلند و سخت بالا می رود بنابراین تمرینات زیاد و اجراهای طولانی میزان اسیدلاکتیک خون را افزایش داده که در نتیجه با خستگی ، کاهش تمرکز و عملکرد ورزشکار رابطه مستقیم دارد. بنابراین تمرینات ایزومتریک و هوازی در بهبود عملکرد دستگاه تنفس، قلب و ظرفیت شش های ورزشکار بسیار موثر است.

عملکرد عروق و فشار بالای خون و انقباض رگ ها نیز از همین موضوع نشات می گیرد که باید مورد توجه و مطالعه محققین علوم ورزشی قرار گیرد. باید این حقیقت را نیز در نظر داشته باشیم که سنگنوردان حرفه ای در مقایسه با آماتورها زمان زیادتری و با علاقه ی بیشتری تمرین می کنند که همین موضوع میزان تحمل و تاب آوری را در ایشان به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.

سیستم هوازی و سیستم های بی هوازی لاکتیکی ، سیستم های اصلی انرژی مورد استفاده در سنگنوردان داخل سالن است ( سنگنوردی اکونومی economy از استقبال و علاقمندان بیشتری برخوردار است). تمرینات ایزومتریک، ریکاوری بدن و اکسیژن گیری در زمان استراحت از فرسودگی و تحلیل عضلات کاسته و می تواند عامل مهمی در تاپ کردن مسیرهای بلند باشد. همچنین قبل و بعد از سنگنوردی، میزان ترشح آدرنالین در خون سنگنوردان تغییر پیدا می کند که باید مدنظر قرار داد.

طبق تحقیقات انجام شده برروی صخره نوردان خانم و آقا ثابت گردیده است که افزایش وزن برروی موفقیت و عملکرد ورزشکار سنگنورد تاثیر منفی خواهد گذاشت. همچنین میزان چربی در بافت های بدن سنگ نوردان حرفه ای در مقایسه با آماتورها بسیار اندک است.

نکته جالب، وضعیت نوک انگشتان می باشد که در سنگنوردی حرفه ای بسیار کلفت و لبه دار و استخوانی مانند که قابلیت لیفت کردن بالایی به ورزکار می بخشد. مورد بسیار جالب آناتومی و اندام سنگنوردان حرفه ای، شانه های باریک، باسن های کوچک و بازوهای بزرگ و بلند ایشان است. همچنین در تحقیقات بیومکانیکی اندام سنگنوردان ( تجزیه و تحلیل حرکتی) بر روی تعداد 403 سنگنورد و با مشاهده از نزدیک متوجه شدیم که وضعیت پنجه های دست و نوع گرفتن گیره ها و انگشتان در حرفه ای ها بسیار متمایز از آماتورها است که مشخصا این توانایی بر اثر سال ها تمرین و تجربه به دست آمده است. به علاوه یادگیری این نوع از شگردهای تکنیکی نیز صرفا با مشاهده دقیق شیوه حرکت سنگنوردان حرفه ای و فیلم های ایشان میسر می باشد.

در تحقیقی بر روی 648 ورزشکار سنگنورد در کشور آلمان انجام شد مشخص گردید که موفقیت این ورزشکاران هم آهنگی بین قدرت ذهنی و بدنی بسیار موثر است. شخصیت خود ورزشکار سنگنورد نیز بسیار تعیین کننده است و می توان آن را اینگونه تئصیف نمود : اعتماد به نفس بالا ، خودانگیخته ، متعالی و معتقد به خویش ، بدون هرگونه تنش، اضطراب، افسردگی و سردرگمی یا عصبانیت و انگیزش بالا در جهت رسیدن به موفقیت. مورگان و همکارانش معتقدند که انجام دادن ریسک در سنگنوردان موفق یک ویژگی یا امتیاز محسوب نمی شود و انجام نمی دهند مگرآنکه به توانایی انجام دادن آن اعتقاد کامل داشته باشند.

اضطراب یک مانع در انجام موفقیت آمیز صعود می باشد. و ثابت گردیده است که با افزایش اضطراب میزان محرک های خون و ضربان قلب بالا رفته و تداعی تصویر شکست خوردن یا مرگ و بیان کلمات ناامید کننده نیز آن را تشدید می کند. همچنین ثابت گردیده است که داشتن یک استراتژی مناسب در طول صعود و طراحی مسیراز قبل، در ذهن و برنامه ریزی و پیش بینی چگونگی انجام مراحل مسیر موثرترن عامل در کاهش اضطراب و رسیدن به موفقیت می باشد.

در نتیجه در سنگنوردی به مانند سایر رشته های ورزشی، تمرین بیشتر و کسب تجربه ی بیشتر عمده ترین فاکتور در موفقیت محسوب می شود. تکرار و تمرین به افزایش تجربه کمک می نماید و جلسات تمرینی منظم یعنی هفته ای سه جلسه و هرجلسه 150 دقیقه نیز بسیار اهمیت دارد. ضمن این که 20 دقیقه ریکاوری برای سردکردن بدن را نیز نباید از یاد برد.

References :

Determinants for success in climbing : A systhematic review Dominik Saul