پس از سالها تلاش توسط تیم های مختلف بالاخره اولین صعود قله کی 2 در 31 ژوئیه سال 1954 انجام شد. دو کوهنورد ایتالیایی با نام های لینو لاچدلی و آکلیه کومپانیونی بر فراز قله کی 2 قرار گرفتند. دو کوهنورد دیگر با نام های امیرمهدی و والتر بوتانی نیز همراه دو کوهنورد ایتالیایی قرار بود به قله کی 2 برسند. در این مقاله از سایت ایران پیکسل واقعه تلخ و ناجوانمردانه ای از اولین صعود قله K2 را بازگو می نماییم.
پرده اول: فتح قله سرکش
در 31 ژوئیه 1954، پس از دهه‌ها تلاش تیم‌های بین‌المللی، لینو لاچدلی و آکلیه کومپانیونی از ایتالیا به عنوان اولین فاتحان قله 8611 متری K2 ثبت شدند. اما این پیروزی، روایتی تاریک از خیانت، رقابت ناسالم و فداکاری اجباری را در دل خود پنهان داشت.
در این صعود آکلیه کومپانیونی تصمیم به برقراری کمپ آخر در جایی بالاتر از محل تعیین شده گرفت. هدف از این کار این بود که اولین صعود به قله کی 2 توسط او رقم بخورد. او همچنین مدعی شده بود که دلیل صعود نکردن والتر بوتانی این بوده است که مقدار زیادی از اکسیژنی که قرار بود برای صعود نهایی به کومپانیونی برساند را مصرف کرده است. بوتانی این موضوع را رد کرد و در شکایتش از کومپانیونی به نتیجه نرسید و کومپیانی سال 1964 در دادگاه تبرعه شد.
مبارزه با مرگ در ارتفاع 8000 متری قله کی 2
بوتانی به همراه امیر مهدی که یک کوهنورد پاکستانی بود با حمل کپسول های سنگین اکسیژن و بعد از دو کوهنورد ایتالیایی به سمت کمپ آخر حرکت کرده بودند. سنگینی کپسول های اکسیژن انرژی بسیاری از بوتانی و امیر مهدی گرفته بود. این کپسول ها قرار بود در خلق حماسه اولین صعود به قله کی 2 نقش کلیدی داشته باشند و کومپیانونی، لاچدلی، بوتانی و امیرمهدی به همراه آنها به قله برسند.
سرانجام امیرمهدی و بوتانی به محل توافق شده برای کمپ آخر رسیدند. این محل قرار بود در ارتفاع 7925 متری باشد. وقتی امیرمهدی و بوتانی به محل رسیدند هیچ چادر و نشانه ای ندیدند. این دو کوهنورد به شدت احساس خطر نمودند چرا که حمل آن همه بار حسابی انرژی آنها را تخلیه نموده بود. آنها با کمپ لاچدلی و کومپانیونی تماس گرفتند. اما کومپانیونی به آنها گفت کپسول ها را در آنجا رها نموده و به پایین بازگردند.
نقشه‌ای شوم در ارتفاع 8000 متری
-
کومپانیونی عمداً کمپ آخر را 200 متر بالاتر از محل توافق شده برپا کرد
-
این اقدام برای حذف رقیبان اصلی یعنی والتر بوتانی (ایتالیایی) و امیر مهدی (پاکستانی) طراحی شد
-
دو کوهنورد حامل کپسول‌های اکسیژن حیاتی پس از 12 ساعت تلاش به محل تعیین شده رسیدند، اما با چادر خالی روبرو شدند
بوتانی روشنایی کمپ آنها را دید که در فاصله 200 متری آنها قرار دارد. برای رسیدن به آنها باید یک تراورس خطرناک را طی می کردند. باتونی مجددا با آنها تماس گرفت و درخواست کمک برای رسیدن به کمپ کرد. این دفعه آنها چراغ کمپ را خاموش نموده و درخواست کمک را پاسخ ندادند. به این ترتیب آنها را در ارتفاع حدود 8000 متری و بدون سرپناه رها نمودند. این ارتفاع را منطقه مرگ می نامند.
از دست دادن انگشتان پا در ارتفاع
بوتانی که فهمیده بود امیرمهدی توانایی فرود از آن ارتفاع را ندارد، تصمیم به ماندن در ارتفاع را گرفت. آنها شب را در ارتفاع حدود 8000 متری قله کی 2 ماندند و با مرگ مبارزه نمودند. ثمره ی این مبارزه برای امیرمهدی از دست دادن انگشتان پا به دلیل سرمازدگی بود.
کومپانیونی دلیل جابجایی کمپ آخر را جلوگیری از آویزان شدن از لبه یخچال اعلام کرد. ولی این واقعیت ماجرا نبود و هدفش نرسیدن بوتانی و امیرمهدی به قله کی 2 بود. بوتانی که در بین نفرات شرکت کننده در صعود بالاترین حد آمادگی را داشت و مستحق اولین صعود کننده به قله کی دو بود به قله نرسید. اگر بوتانی به کمپ می رسید حتی می توانست قله را بدون استفاده از کپسول اکسیژن صعود نماید. این موضوع می توانست صعود کومپانیونی را تحت الشاع خود قرار دهد. پس کومپانیونی تصمیم گرفته بود بوتانی را از رسیدن به کمپ دلسرد و نا امید کند.
روز بعد کومپانیونی و لاچدلی توانستند با اکسیژن اضافه ای که بوتانی و امیرمهدی با سختی فراوان به بالا رسانیده بودند قله را فتح کنند.
سرپرست تیم ایتالیا در گزارش خود اشاره ای به واقعیت ماجرا نکرد. تنها اعلام شد که این دو کوهنورد شب را بیرون از کمپ ماندند. دولت ایتالیا اعلام کرد که به دلیل از دست دادن انگشتان پای امیرمهدی مبلغی به خانواده اش پرداخت شد. این موضوع توسط پسر امیرمهدی تکذیب شد و سرمازدگی مهدی باعث سرافکندگی تیم ایتالیا شد.
امیرمهدی، کوهنورد پاکستانی
او کوهنورد خوبی بود و صعودش درست یک سال قبل به نانگاپاربات گواه توانایی او بود. او در یال 1953 به همراه هرمال بول موفق به صعود قله نانگاپاربات شد. او توانایی صعود به قله K2 در سال 1954 را داشت و برایش صعود بزرگی بود. امیرمهدی انگشتان خود را در آن صعود از دست داد تا همه بدانند خودخواهی انسان ها حد و مرز ندارد. پس از بازگشت به شهر هیچکس حرف امیرمهدی را باور نکرد و متهم به دروغگویی شد. امیرمهدی در یک کمیته پاکستانی حرفهای بوتانی را تایید کرد و بر تایید حرفهای بوتانی شهادت داد. این اتفاق باعث درگیری های دیپلماتیک بین پاکستان و ایتالیا شد. امیر مهدی بعد از ماجرای صعود به قله کی 2 دیگر کوهنوردی نکرد و قول داد هرگز به کلنگ کوهنوردی اش دست نزند. او در سال 1999 فوت کرد.
تصویر امیرمهدی و کلنگ کوهنوردی اش
پرده برداری از راز
در سال 2004 لاچدلی اتفاقات آن روز را در کتابی تایید کرد. این کتاب در سال 2006 به انگلیسی ترجمه شد و کلوپ آلپاین ایتالیا وقایع بازگو شده توسط لاچدلی را تایید کرد. این روایت در سال 2008 رسما تایید شد. کلوپ آلپاین ایتالیا از بوتانی تقدیر کرد و مدالی به آنها بخشید. ولی بوتانی هیچگاه با کومپانیونی آشتی نکرد.
در آن روزگار اولین صعود به قله کی 2 توسط کومپانیونی و لاچدلی ثبت شد و اسمی از بوتانی و امیرمهدی آورده نشد.
پیامدهای فاجعه‌بار
| قربانی | آسیب‌های وارده | سرنوشت نهایی |
|---|---|---|
| امیر مهدی | از دست دادن تمام انگشتان پا بر اثر سرمازدگی | انصراف از کوهنوردی تا پایان عمر |
| والتر بوتانی | آسیب‌های روانی ماندگار | دادخواهی بی‌نتیجه تا سال 2008 |
پرده سوم: حقایق پنهان شده
توطئه سکو
-
کومپانیونی از اکسیژن حمل شده توسط قربانیان برای صعود استفاده کرد
-
گزارش رسمی تیم به عمد واقعیت را تحریف کرد
-
دولت ایتالیا با پرداخت حق السکوت به خانواده مهدی سعی در پنهانکاری داشت
اعترافات دیرهنگام
-
2004: لاچدلی در کتاب خاطراتش به توطئه اعتراف کرد
-
2006: ترجمه انگلیسی کتاب موجی از اعتراضات جهانی ایجاد کرد
-
2008: کلوپ آلپاین ایتالیا رسماً وقایع را تأیید و از بوتانی اعاده حیثیت کرد
درس‌های تاریخی این فاجعه
-
رقابت در کوهنوردی نباید بر اخلاق مقدم باشد
-
حقوق همراهان و شرکای صعود نادیده گرفته نشود
-
گزارش‌های تاریخی نیاز به بررسی چندجانبه دارند
“K2 نه فقط با یخ، که با خون و خیانت فتح شد” – والتر بوتانی در مصاحبه 1987
📌 برای دیدن تصاویر تاریخی این صعود: صفحه اینستاگرام ایران پیکسل
منابع معتبر برای مطالعه بیشتر