اگر قرار باشد به یکی از بکرترین و گسترده ترین رشته کوه‌های فلات ایران اشاره کنیم یقیناً رشته کوه زاگرس لایق این نام می باشد. رشته کوه زاگرس بسیار زیبا بزرگترین و طولانی ترین رشته کوه هایی می باشد که از غرب تا جنوب غرب ایران امتداد دارد. از چندین استان قابل دسترسی می‌باشد. رشته کوهی سرشار ازگونه های گیاهی و جانوری متفاوت، زاگرس در دل خود فرهنگ ها و گویش های متفاوت مردمی نهفته دارد. رشته کوه البرز و زاگرس روی نقشه سرشار از نقاط بکر و قلل مرتفع می باشد.
عکس صعود زمستانه قله هزار کرمان توسط حافظ صبوری
تفاوت رشته کوه البرز و زاگرس چیست؟
هردو رشته کوه جزو کشور پهناور ایران می باشند ولی موقعیت قرارگیری آنها متفاوت می باشد. و شاید بتوان پرسید که رشته کوه البرز و زاگرس در کجا قرار دارد؟ رشته کوه البرز در شمال ایران و از غرب به شرق می باشد. در صورتی که زاگرس مرتفع از شمال غرب تا جنوب ایران گسترده است. تفاوت دیگر در قلل مرتفع البرز و زاگرس می باشد اما در هر دو رسته کوه قلل چهار هزارمتری موجود است.
رشته کوه زاگرس کجاست
رشته کوه زاگرس از کناره‌های دریاچه اوان در جنوب شرقی ترکیه آغاز شده و با گذر از استان های همدان،لرستان، آذربایجان غربی، ایلام، مرکزی، اصفهان، کردستان، چهارمحال بختیاری، فارس و خوزستان ادامه پیدا می‌کند.
دامنه‌های این رشته کوه گسترده تا شمال کشور عراق ادامه دارد. این رشته کوه از چندین منطقه کوهستانی که خود رشته کوه های کوچکتری می باشند، تشکیل شده است. از جمله این کوهستان ها می توان به سبلان، سهند، اشترانکوه، زردکوه بختیاری و دنا اشاره نمود که آنها از قلل متعددی تشکیل شده‌اند. هر یک به تنهایی مسیرهای گوناگون و در سطوح مختلف کوهنوردی شامل کوهپیمایی، سنگنوردی، یخنوردی و غیره می باشند.
بلندترین قله رشته کوه زاگرس، قله قاش مستان که قله ایست با ارتفاع ۴۴۰۹ متر از سطح دریا در استان کهگیلویه و بویراحمد می باشد. از بلندترین قلل این منطقه می‌توان به قلل زردکوه بختیاری، اشترانکوه، قالی کوه و کینو نام برد که بلندترین قله آن قله دنا یا همان قاش مستان می باشد که در سال طول سال همیشه پر از برف می باشد. به عنوان دو قله مهم رشته کوه زاگرس می توان به قله دنا و قله زردکوه اشاره نمود.
دومین قله مرتفع ای رشته کوه، زردکوه بختیاری نام دارد که بلندترین قله استان چهارمحال و بختیاری اشاره نمود زردکوه بختیاری سرچشمه رود کارون می باشد و ارتفاع آن ۴۲۲۱ متر از سطح دریا می‌باشد. این کوهستان نیز سرتاسر سال سرشار از برف بوده و سرچشمه رودهای معروفی چون کارون، دز و زاینده رود می باشد.
تصویری از دره ی کول خدنگ در ابتدای مسیر صعود به قله زردکوه بختیاری. عکس از حافظ صبوری
منطقه دنا
منطقه دنا بخشی از سلسله جبال زاگرس از ناحیه شمال غربی به جنوب شرقی امتداد پیدا کرده است. این رشته کوه ۷۰ کیلومتری حدوداً دارای چهل قله بالای ۴۰۰۰ متر است. این رشته‌کوه طویل از استان‌های اصفهان، کهکیلویه و بویراحمد و فارس گذر کرده است.
این رشته کوه شامل سه قپه می باشد دنا قپه های شمالی، مرکزی و قپه های جنوبی، این تقسیم بندی ها با گردنه های مرتفع از همدیگر جدا شده اند.
در زیر تعدادی از قلل و مناطق این رشته‌کوه نام برده شده است، که هر یک دارای مسیرهای متفاوت می باشد که در فصل مناسب باید با در نظر گرفتن آب و هوای مناسب و شرایط صعود و همچنین دسترسی به منطقه می‌توان اقدام به صعود نمود.
ارتفاعات مورگل، تل گردل، اهرام لوکور، حوض دال، سیچانی، گردنه بیژن، نوول، پازن پیر، برج، قلم، برف کرمو، کل خر،حراغربی، ماش، هرم، سه قپه، قاش مستان، بن رو، کبیری، کل قد، رنج، بل، رکرسمی،
دسترسی این قلل از روستاهای خفر پاتاوه فاکو مر کاکان و سی سخت می‌باشد. در زیر نقشه و کروکی منطقه را خواهیم دید.
منطقه اشترانکوه
رشته کوه اشترانکوه در استان لرستان قرار دارد و از شمال غربی تا جنوب شرقی امتداد یافته است. این خط الراس در فاصله تقریبی ۱۸ کیلومتری جنوب غربی شهرستان ازنا تا منطقه چغاگرگ در جنوب خط الراس امتداد می‌یابد.
قلل مهم و مشهور اشترانکوه از شمال به جنوب به ترتیب کولورید،پل پازن پیر، گل گل، گل گهر، کول لایو سنبران، میرزایی، قیال سون، مهرجمال، پیاره، ازنودر، کوله جنون است.
در منتهی الیه هر یک از این قلل برفچال یا یخچال بزرگ قرار دارد . سراسر جناح های شرقی و اشترانکوه در محاصره دیواره‌ها و بندهای سنگی بزرگ می باشد.
از مهمترین و زیباترین مناطق این رشته کوه می توان به یخچال بزرگ چال کبود در حد فاصل دو قله گل گل وچال کبود، و همچنین دریاچه‌های گهر بزرگ و کوچک در جناح غربی قله اشاره کرد.
صعود به قلل مرتفع اشترانکوه مستلزم تسلط به مهارت های کوهنوردی و آشنایی با فنون سنگنوردی می باشد.صعود به این قلل را هیچگاه نباید امری آسان تلقی نمود.
دسترسی به این رشته کوه از راه شهرستان‌های ازنا و درود و همچنین روستاهای تیان و بیدستانه می باشد.
منطقه زردکوه بختیاری
رشته کوه زردکوه یا به عبارتی زرده در حد فاصل دو رودخانه بزرگ کوهرنگ و بازفت در استان چهارمحال بختیاری می باشد.
این قله بلندترین نقطه این استان نیز می باشد. جهت این رشته کوه همراستا با رشته کوه زاگرس از شمال غربی به جنوب شرقی می‌باشد از مناطق مسکونی نزدیک به زردکوه بختیاری می‌توان به چلگرد و اردل و همچنین آبادی‌های ییلاقی بازفت اشاره کرد. نزدیکترین شهرستان به این منطقه شهرستان شهرکرد می باشد. نام دیگر قله زردکوه بختیاری، کلونچین و ارتفاع آن ۴۲۲۱ متر از سطح آب‌های آزاد می باشد.
از مهمترین نقاط این کوهستان می توان به دریاچه کوهرنگ یخچال های ایلوک پورسونان و خرسان همچنین دریاچه نازی و جنگل‌های تک درخت بازفت اشاره کرد.
از دیگر مناطق مهم رشته کوه زردکوه می توان به موارد زیر اشاره نمود:
قلل کینو، هفت تنان، دیواره هفت تنان، ایلوک و یخچال ایلوک، قلل لاسوزو، آب سفید، چال بهار رو سرداران، گردنه بازفت، دیواره شاه شهیدان، قله شاه شهیدان، چال میشان، یخچال پورسونان، جانپناه چال میشان، قله کلونچین، دیواره دوزرده، خرسان و جان پناه خرسان، قلل چری اشاره کرد.
دسترسی به قلل منطقه زردکوه دارای دشواری ها و شرایط خاص می باشد که دلیل آن دوری و بکر بودن این منطقه است.