سنگ نوردی: از مبتدی تا المپیک | هر آنچه باید بدانید

سنگ نوردی تنها یک ورزش نیست؛ یک هنر، یک رقص عمودی و یک ماجراجویی کامل است که قدرت بدنی، تمرکز ذهنی و اعتماد به نفس را به چالش می‌کشد. این ورزش در سال‌های اخیر با ورود به المپیک، محبوبیتی جهانی یافته و نام‌هایی مانند رضا علیپور را بر سر زبان‌ها انداخته است. اگر کنجکاو هستید که این دنیای هیجان‌انگیز را کشف کنید، این مقاله کاملترین راهنمای شما خواهد بود.

سنگ نوردی را تقریبا همه می توانند در سبک مبتدی انجام دهند. این ورزش را با نام آشنای صخره نوردی نیز می شناسند در این ورزش محدودیت سنی وجود ندارد و از خردسالان تا بزرگسالان به شرط داشتن توان جسمی و حرکتی و تحت نظر یک مربی کارآزموده این ورزش را می توان آموخت. برای پیشرفت در این ورزش باید آمادگی جسمانی و ذهنی خود را افزایش داد. یک کوهنورد خوب با تسلط به فنون سنگنوردی می تواند قلل فنی و سرسخت را صعود نماید.

سنگ نوردی به انگلیسی و تعریف آن

در زبان انگلیسی به سنگ نوردی Rock Climbing یا Sport Climbing گفته می‌شود. این ورزش به معنای بالا رفتن از دیواره‌های سنگی طبیعی یا سازه‌های مصنوعی با استفاده از توانمندی‌های فیزیکی و فنی است.

انواع رشته‌های سنگ نوردی

سنگ نوردی مدرن به سه رشته اصلی تقسیم می‌شود که در المپیک نیز به رقابت گذاشته می‌شوند:

1. سنگ نوردی سرعت (Speed Climbing): بالا رفتن از یک دیواره ۱۵ متری استاندارد در کوتاه‌ترین زمان ممکن. رکوردداران جهان این مسیر را در حدود ۵ ثانیه طی می‌کنند!

2. بولدرینگ (Bouldering): بالا رفتن از دیواره‌های کوتاه (۴ تا ۵ متر) اما بسیار فنی و پیچیده بدون استفاده از طناب. در این رشته قدرت و حل مسئله حرف اول را می‌زند.

3. سنگ نوردی Lead (Lead Climbing): بالا رفتن از دیواره‌های بلند (بالای ۱۵ متر) با استفاده از طناب. در این رشته استقامت و مدیریت انرژی کلیدی است.

در المپیک، مسابقات به فرمت Combined برگزار می‌شود، به این معنی که هر ورزشکار در هر سه رشته رقابت می‌کند تا مدال نهایی را از آن خود کند.

سنگ نوردی اسپرت  sport rock climbing

این سبک سنگ نوردی شامل سنگنوردی در مسیرهایی با طول کمتر از ۲۵ متر و به کمک طناب از زمین می باشد. در این سبک، سنگ نورد یا اتکا به آموزش ها و تجهیزات مناسب و با اتکا به توان جسمی خود صعود می کند

سنگ نوردی طییعت

سنگ نوردی بولدرینگ bouldering

در این سبک سنگ نوردی، طول مسیرها کمتر از ۱۵ متر می باشد. در این سبک سنگ نوردی از طناب استفاده نمی شود و بجای طناب از تشک های مخصوص جهت جلوگیری از برخورد با زمین انجام می پذیرد. بولدرینگ بسیار تکنیکی و مهارتی می باشد.

سنگ نوردی سالنی

این سبک سنگ نوردی را صعودهای ورزشی می نامند. در واقع شبیه سازی سنگ نوردی اسپرت می باشد که به مرور زمان و با افزایش تکنیک های سنگ نوردی، به صورا رشته ی ورزشی مستقل تبدیل شد. در سالن های سنگ نوردی از دیواره هایی از جنس چوب و یا فایبرگلاس استفاده می شود. گیره های مصنوعی توسط پیچ و مهره به دیواره ها متصل می گردند.

صعودهای ورزشی شامل سه رشته شامل : سرطناب، سرعت و بولدرینگ می باشد.

صعود سرطناب

نام دیگر این رشته ” سختی مسیر” می باشد. در این رشته ورزشکار مسیری را بر روی دیواره ی بلند طی می کند. امتیاز او بر اساس تعداد گیره هایی که گرفته است مشخص می گردد. در این ورزش سنگ نورد توسط اتصال طناب به هارنس و حمایت از پایین، حمایت می شود و موظف است در طول مسیر طناب خود را از میانی های مسیر( اسلینگ) عبور دهد

صعود سرعت

در این رشته سنگ نورد باید مسیر ۱۵ متری طراحی شده توسط فدراسیون جهانی را در کمترین زمان ممکن طی کند که رکورد این صعود ۵.۶۸ ثانیه و در اختیار رضا علیپور از ایران می باشد. در این صعود حمایت از بالا انجام می پذیرد.

بولدرینگ

شبیه بولدرینگ در طبیعت می باشد. در این رشته سنگنورد باید مسیر با درجه ی سختی بالا را صعود نماید و همچنین او از طناب حمایتی استفاده نمی کند و برای جلوگیری از برخورد ورزشکار به زمین از تشک های مخصوص استفاده می شود. در بولدرینگ سنگ نورد می تواند بیش از یک بار روی مسیر تلاش کند. امتیاز وی با تعداد تلاش های روی مسیر و همچنین تعداد مسیرهایی که کامل صعود شده اند محاسبه می شود.

سنگ نوردی سالنی در ایران زیرنظر فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی فعالیت می کند. در مرداد سال ۱۳۹۰ برای اولین بار با هفت ورزشکار مرد و سه ورزشکار زن به مسابقات جهانی ایتالیا اعزام شد

دیواره نوردی

در این ورزش طول صعود بیش از یک طول طناب یعنی ۵۰ متر می باشد. یک دیواره از چندین مسیر پی در پی تشکیل می شود که مجموع آنها بیش از ۵۰ متر می باشد. دیواره ها به دو سبک صعود طبیعی و صعود مصنوعی به کمک ابزار صعود می شوند. از جمله دیوارهای معروف ایران می توان به دیواره علم کوه، دیواره بیستون، دیواره یافته، دیواره لجور، دیواره شروین، دیواره پل خواب و … اشاره نمود. در این ورزش توجه به تکنیک های پیشرفته سنگنوردی و حوادث آن هنگام فرود ضروری می باشد

سنگ نوردی المپیک ۲۰۲۴ پاریس و رضا علیپور

المپیک ۲۰۲۴ پاریس شاهد دومین حضور تاریخچه سنگ نوردی در بازی‌های المپیک خواهد بود. برخلاف توکیو، در پاریس دو مدال جداگانه برای رشته سرعت و برای رشته Combined (بولدرینگ + lead) اهدا خواهد شد.

در این میان، نام رضا علیپور، ستاره درخشان سنگ نوردی سرعت ایران، به عنوان یکی از مدعیان قوی مدال طلا می‌درخشد. او با ثبت رکوردهای شگفت‌انگیز جهانی، چشم‌ها را به سوی خود خیره کرده است. اخبار و عملکرد او در سنگ نوردی المپیک ۲۰۲۴ بدون شک برای همه ایرانیان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

سنگ نوردی بانوان و کودکان

این ورزش محدودیت سنی و جنسیتی ندارد. سنگ نوردی بانوان در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و قهرمانان زن بسیاری در سطح جهانی می‌درخشند. از سوی دیگر، سنگ نوردی کودکان یکی از بهترین فعالیت‌ها برای افزایش اعتماد به نفس، هماهنگی عصبی-عضلانی و تقویت روحیه کار تیمی است. سن مناسب برای شروع معمولاً از ۵ تا ۶ سالگی است، البته تحت نظارت مربیان متخصص.

فرق سنگ نوردی با صخره نوردی

این دو اصطلاح اغلب به جای هم استفاده می‌شوند، اما یک تفاوت ظریف دارند:

• سنگ نوردی (Rock Climbing): اصطلاح عام‌تری است که همه انواع آن، از جمله سالنی را پوشش می‌دهد.

• صخره نوردی: معمولاً به سنگ نوردی در طبیعت (Outdoor Climbing) روی دیواره‌های طبیعی اشاره دارد.

بنابراین، همه صخره نوردان، سنگ نورد هستند؛ اما همه سنگ نوردان لزوماً در طبیعت صخره نوردی نمی‌کنند.

شروع سنگ نوردی: از کجا آغاز کنیم؟

بهترین نقطه شروع، باشگاه های سنگ نوردی سالنی هستند. این باشگاه‌ها با فراهم آوردن دیواره‌های ایمن و مربیان مجرب، محیطی ایده‌آل برای یادگیری اصول اولیه هستند. برای علاقه‌مندان در تهران، باشگاه‌های معتبر زیادی مانند «باشگاه سنگنوردی سراج» (یکی از قدیمی‌ترین‌ها) و سایر سالن‌های مدرن در سطح شهر وجود دارد. این ورزش دارای مقدماتی از جمله نحوه ی گرفتن گیره های دست و پا می باشد. گیره به محل قرارگرفتن دست بر روی سنگ گفته می شود. گیره های سنگی دارای انواع مختلفی می باشد. ازجمله ی انواع گیره ها می توان به گیره های دستی، انگشتی، ناخنی، اصطحکاکی، معکوس و … اشاره نمود. می توان تحت آموزش یک فرد خبره یا یک مربی سنگنوردی این ورزش را در طبیعت یا سالن آموزش دید.

این ورزش نیازمند آمادگی جسمانی مناسب و فراگیری تکنیک های سنگنوردی می باشد.